Ερευνες – SAVEGREEKWATER

2000-2014: Η επαναδημοτικοποίηση του νερού είναι παγκόσμια τάση

savegreekwater — Tue, 18 Nov 2014 22:07:59 +0000

Τα τελευταία 15 χρόνια έχουν υπάρξει τουλάχιστον 180 περιπτώσεις επαναδημοτικοποίησης υπηρεσιών ύδρευσης σε 35 χώρες, συμπεριλαμβανομένων περιπτώσεων υψηλού προφίλ στην Ευρώπη τη Βόρεια και Νότια Αμερική, την Ασία και την Αφρική.

Πόλεις, περιοχές και χώρες σε όλο τον κόσμο επιλέγουν όλο και περισσότερο να κλείσει το κεφάλαιο για την ιδιωτικοποίηση του νερού και να επαναδημοτικοποιήσουν τις υπηρεσίες με τη λήψη πίσω υπό δημόσιο έλεγχο της διαχείρισης της ύδρευσης και της αποχέτευσης. Σε πολλές περιπτώσεις, αυτό είναι μια απάντηση στις ψεύτικες υποσχέσεις των ιδιωτικών φορέων και την αποτυχία τους να θέσουν τις ανάγκες των κοινοτήτων πριν από το κέρδος.

Αυτή η μελέτη εξετάζει την αυξανόμενη αυτή τάση επαναδημοτικοποίησης των υπηρεσιών ύδρευσης και αποχέτευσης ως αναδυόμενη παγκόσμια τάση και παρουσιάζει την πιο πλήρη εικόνα των υποθέσεων μέχρι στιγμής. Μεταξύ των μεγάλων πόλεων που έχουν ήδη επαναδημοτικοποιήσει τις υπηρεσίες περιλαμβάνονται η Άκρα (Γκάνα), το Βερολίνο (Γερμανία), το Μπουένος Άιρες (Αργεντινή), η Βουδαπέστης (Ουγγαρία), η Κουάλα Λουμπούρ (Μαλαισία), η Λα Παζ (Βολιβία), η Μαπούτο (Μοζαμβίκη), και το Παρίσι (Γαλλία). Αντίθετα, στην ίδια περίοδο υπήρξαν πολύ λίγες περιπτώσεις ιδιωτικοποιήσεων σε μεγάλες πόλεις του κόσμου: για παράδειγμα εκείνη της Ναγκπούρ (Ινδία), η οποία έχει δεχθεί μεγάλη αντίθεση και κριτική, και της Jeddah (Σαουδική Αραβία).

Παρά την για περισσότερες από τρεις δεκαετίες αμείλικτη προώθηση των ιδιωτικοποιήσεων και των συμπράξεων δημόσιου-ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ) με διεθνή χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και οι εθνικές κυβερνήσεις, τώρα φαίνεται ότι η επαναδημοτικοποίηση του νερού είναι μια πολιτική επιλογή που είναι εδώ για να μείνει. Η άμεση εμπειρία από τα κοινά προβλήματα της ιδιωτικής διαχείρισης των υδάτων – από την έλλειψη επενδύσεων σε υποδομές, τις τιμολογιακές αυξήσεις ως και τους περιβαλλοντικούς κινδύνους – έχει πείσει τις κοινότητες και τους φορείς χάραξης πολιτικής ότι ο δημόσιος τομέας είναι σε καλύτερη θέση να παρέχει ποιοτικές υπηρεσίες στους πολίτες και να προωθήσει το ανθρώπινο δικαίωμα στο νερό.

Ο όρος επαναδημοτικοποίηση αναφέρεται στην επιστροφή προηγουμένως ιδιωτικοποιημένων υπηρεσιών ύδρευσης και αποχέτευσης στις τοπικές αρχές ή σε δημόσιο έλεγχο. Αυτό συνήθως συμβαίνει μετά τον τερματισμό των ιδιωτικών συμβάσεων ή την μη ανανέωσή τους από τις τοπικές κυβερνήσεις , αλλά η διαδικασία δεν είναι πάντα (ή μόνο) σε δημοτική κλίμακα. Οι περιφερειακές και εθνικές αρχές έχουν σημαντική επιρροή στην χρηματοδότηση των υπηρεσιών και της πολιτικής, και σε κάποιες περιπτώσεις δρουν άμεσα ως φορείς του νερού, έτσι ώστε η διαδικασία εκτυλίσσεται μέσα σε αυτό το ευρύτερο πλαίσιο.

Ανεξάρτητα από τη μορφή και το εύρος της, η επαναδημοτικοποίηση είναι γενικά μια συλλογική αντίδραση ενάντια στην μη βιωσιμότητα της ιδιωτικοποίησης του νερού και των ΣΔΙΤ. Λόγω της μη δημοτικότητας της ιδιωτικοποίησης, ιδιωτικές εταιρείες ύδρευσης έχουν χρησιμοποιήσει προπαγάνδα γισ να ενθαρρύνουν τους ανθρώπους να πιστεύουν ότι οι συμβάσεις παραχώρησης, οι συμβάσεις μίσθωσης και άλλων ΣΔΙΤ είναι αρκετά διαφορετικές από την ιδιωτικοποίηση. Δεν είναι. Στην πραγματικότητα, όλοι αυτοί οι όροι αφορούν τη μεταβίβαση του ελέγχου της διαχείρισης υπηρεσιών στον ιδιωτικό τομέα. Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής θα πρέπει να είναι ενήμεροι για το υψηλό κόστος και τους κινδύνους της ιδιωτικοποίησης του νερού, και έχουν πολλά να μάθουν από τις εμπειρίες των δημόσιων αρχών που έχουν επιλέξει την επαναδημοτικοποίηση και εργάζονται για να αναπτύξουν δημοκρατικά υπόλογες και αποτελεσματικές υπηρεσίες.

Δημοσιεύθηκε από Υπηρεσίες Διεθνούς Μονάδα Δημόσιας Έρευνας (PSIRU), Παρατηρητήριο Πολυεθνικών (CEO) και Transnational Institute (ΤΝΙ).

Εδώ ολόκληρη η έρευνα στα αγγλικά

5 ιστορίες πόλεων που επαναδημοτικοποίησαν το νερό τους

savegreekwater — Tue, 16 Sep 2014 09:03:30 +0000

4 ακόμη πόλεις έρχονται να προστεθούν στον μακρύ κατάλογο όσων, βιώνωντας τις αρνητικές συνέπειες τις ιδιωτικοποίησης και τις αθετήσεις των υποσχέσεων που τις συνόδευαν, επαναδημοτικοποιούν τις υπηρεσίες ύδρευσης. Αναλυτικές πληροφορίες μπορείτε να διαβάσετε στο συνεχώς ανανεούμενο site www.remunicipalisation.org

– Περιοχή Ραμπάτ–Σαλέ και περιοχή Ταγγέρη -Tétouan (Μαρόκο)
Οι υπηρεσίες ύδρευσης και ηλεκτρικής ενέργειας μεγάλων πόλεων του Μαρόκου πωλήθηκαν στις γαλλικές πολυεθνικές Veolia και Suez στη δεκαετία του 1990 και στις αρχές της δεκαετίας του 2000. Πριν από μερικά χρόνια, η Veolia ανακοίνωσε την πρόθεσή της να πουλήσει τις συμβάσεις της στην Ταγγέρη, Tétouan και Ραμπάτ–Σαλέ σε ένα βρετανικό επενδυτικό ταμείο, το Actis. Ωστόσο, οι τοπικές αρχές πρόσφατα καταψήφισαν τη συμφωνία και αποφάσισαν να αναλάβουν τις υπηρεσίες υπό μορφή που μένει ακόμη να αποφασιστεί.

– Νίκαια
Το 2013, η πόλη της Νίκαιας στη νότια Γαλλία αποφάσισε να τερματίσει τη σύμβασή της με τον ιδιωτικό φορέα Veolia και να αναλάβει τη διαχείριση της υπηρεσίας υδάτων της. Αυτό ήταν σημαντικό και προκαλεί έκπληξη, διότι η πόλη διοικείται από μια συντηρητική, φιλική προς τις επιχειρήσεις δημοτική αρχή. Η επαναδημοτικοποίηση αναγνωρίστηκε ως η καλύτερη επιλογή για να εναρμονιστεί το επίπεδο και η τιμή των υπηρεσιών νερού εντός του νεοσυσταθέντος διακοινοτικου σώματος με την ευρύτερη αστική περιοχή της Νίκαιας.

– Ρεν
Το 2013, η Rennes ήταν μία από τις πολλές γαλλικές πόλεις που αποφάσισε να επαναδημοτικοποιήσει την υπηρεσία του νερού. Στη Ρεν, την υπηρεσία διαχειριζόταν η Veolia για περισσότερα από 120 χρόνια και η απόφαση αυτή ήταν το αποτέλεσμα μιας μακράς μάχης από την τοπική κοινωνία των πολιτών, η οποία έπρεπε να ξεπεράσει την ισχυρή πολιτική σχέση μεταξύ του ιδιωτικού φορέα και τοπικών αξιωματούχων που υπήρχε παρά το φρικτό ιστορικό της Veolia. Η επαναδημοτικοποίηση του νερού στη Ρεν αμαυρώθηκε επίσης από τη διαμάχη πάνω στη νομική μορφή που επελέγη για το νέο σύστημα δημόσιας ύδρευσης. Πολλοί άνθρωποι βλέπουν το σημερινό σύστημα ως απόδειξη μιας ανειλικρινούς και ελλιπούς απο–ιδιωτικοποίησης.

– Μαπούτο και οι πόλεις της Beira, Nampula, Quelimane και Πέμπα, Μοζαμβίκη
Στα τέλη της δεκαετίας του 1980 και καθ ‘όλη τη δεκαετία του 1990, η Μοζαμβίκη είχε ιδιωτικοποιήσει τις κρατικές επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας και τη διαχείριση των υδάτων. Το 1999, μετά από ανταγωνιστική διαδικασία υποβολής προσφορών, η κυβέρνηση εισήλθε σε μια σύμβαση δημόσιου-ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ). Υπέγραψε ένα μικτό συμβόλαιο μίσθωσης / διαχείρισης με την Aguas de Μοζαμβίκη (Adem) για τις εταιρείες ύδρευσης της πρωτεύουσας, Μαπούτο, και τις τέσσερις μεγάλες επαρχιακές πόλεις της Beira, Nampula, Quelimane και Πέμπα, οι οποίες κατανέμονται σε όλη τη χώρα. Αυτή η συνεργασία δεν ήταν επιτυχής. Οι τέσσερις πόλεις είχαν συμβόλαιο διαχείρισης των πέντε ετών, η οποία, μετά από μια τετραετή παράταση, έληξε το 2008. Από τότε, μόνο το Μαπούτο ήταν υπό ιδιωτική διαχείριση. Ωστόσο, η 15–ετής σύμβαση του Μαπούτο ήρθε σε ένα πρόωρο τέλος του 2010, όταν η κυβέρνηση, μέσω του ενεργητικού της εταιρείας χαρτοφυλακίου Fundo de investimento e patrimonio Abastecimento de Agua (FIPAG), αγόρασε το 73 τοις εκατό των μετοχών της Adem , η οποία, μέχρι τότε, ανήκε στην Aguas de Portugal (ADP). Επειδή οι ιδιωτικές επενδύσεις στον τομέα του νερού ήταν προβληματικές, η Μοζαμβίκη συγκέντρωσε τη διαχείριση των υδάτων, μέσω του FIPAG, που έιχε ως αποτέλεσμα τον τερματισμό της δεκαετούς ΣΔΙΤ.

– White Rock
Ο δήμος του White Rock έχει εκφράσει ενδιαφέρον για την αγορά της υπηρεσίας του νερού, η οποία ανήκει στην εταιρεία Epcor με βάση το Έντμοντον. Το δημοτικό συμβούλιο ψήφισε ανώνυμα υπέρ της διαχείρισης από τον ίδιο τον Δήμο, ωστόσο οι τελικές αποφάσεις θα παρθούν με δημοψήφισμα πριν το τέλος του 2014. Αν το δημοψήφισμα δείξει ότι οι πολίτες είναι υπέρ, ο δήμαρχος έχει δηλώσει ότι ο δήμος θα αγοράσει την εταιρεία ύδρευσης στις αρχές του 2015.

86 πόλεις πήραν πίσω το νερό από τους ιδιώτες. Μήπως ξέρουν καλύτερα;

savegreekwater — Sun, 27 Apr 2014 21:47:34 +0000

Η Διεθνής Ερευνητική Ομάδα του Πανεπιστημίου του Greenwich παρουσιάζει με αυτή της την Έκθεση 86 παραδείγματα επαναδημοτικοποιήσεων που έχουν λάβει χώρα σε παγκόσμιο επίπεδο τα τελευταία 15 χρόνια. Η λίστα αυτή καταδεικνύει με τον πιο εμφανή τρόπο ότι η νέα τάση, παγκοσμίως, στη διαχείριση των υπηρεσιών ύδρευσης/αποχέτευσης δεν είναι άλλη από την επιστροφή του νερού σε δημόσια χέρια. Ενδιαφέρον επίσης παρουσιάζει η πληθώρα των γαλλικών πόλεων που επέλεξαν, μετά από την μακροχρόνια εμπειρία τους στην ιδιωτικοποίηση των υπηρεσιών ύδρευσης, να μην ανανεώσουν τις συμβάσεις διαχείρισης με τις γαλλικών συμφερόντων πολυεθνικές νερού. Οι αυξημένες τιμές και η έλλειψη επενδύσεων από τη μεριά των ιδιωτών ώθησαν όλες αυτές τις πόλεις να επαναδημοτικοποιήσεων τις υπηρεσίες ύδρευσής τους. Η Ελλάδα από την άλλη πλευρά δείχνει να εκσυγχρονίζεται προς τα πίσω. Εμείς αναρωτιόμαστε: πώς γίνεται οι ίδιες γαλλικών συμφερόντων πολυεθνικές νερού να υπόσχονται στην Ελλάδα επενδύσεις που δεν έκαναν ποτέ στην ίδια τους τη χώρα;

(Το λινκ όπου δημοσιεύεται η μελέτη)

ΛΙΣΤΑ ΤΩΝ ΠΟΛΕΩΝ ΠΟΥ ΕΠΑΝΑΔΗΜΟΤΙΚΟΠΟΙΗΣΑΝ ΤΙΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΥΔΡΕΥΣΗΣ

Ο παρακάτω πίνακας αναφέρει τις περιπτώσεις επαναδημοτικοποίησης που συνέβησαν τα τελευταία 15 έτη σε αναπτυγμένες και αναπτυσσόμενες χώρες. Αυτές οι επαναδημοτικοποιήσεις συνέβησαν για τρεις κύριους λόγους: τα ευρέως διαδεδομένα προβλήματα που προκύπτουν από την ιδιωτικοποίηση του νερού ανεξαρτήτως από τη χώρα και το ρυθμιστικό καθεστώς, η ίση ή μεγαλύτερη αποδοτικότητα των δημόσιων υπηρεσιών ύδρευσης, οι χαμηλότερες τιμές που προκύπτουν από την εξάλειψη των υπερβολικών κερδών και το συγκριτικό πλεονέκτημα του δημόσιου τομέα στην υλοποίηση του ανθρώπινου δικαιώματος πρόσβασης σε υπηρεσίες ύδρευσης/αποχέτευσης και στην επίτευξη άλλων κοινωνικών και περιβαλλοντικών στόχων. Αυτοί οι τρεις λόγοι οδήγησαν μεγάλες πόλεις στις ΗΠΑ (Atlanta, Milwaukee, Indianapolis) και στην Ευρώπη (π.χ. Παρίσι, Βερολίνο) να επαναδημοτικοποίησουν τις υπηρεσίες ύδρευσής τους. Η περίπτωση του Παρισιού έχει τον πιο έντονα συμβολικό χαρακτήρα καθώς το Παρίσι φιλοξενεί τα κεντρικά γραφεία των δύο μεγάλων πολυεθνικών νερού, και επειδή αυτές οι δύο πολυεθνικές κατείχαν τις ιδιωτικές συμβάσεις που καταγγέλθηκαν το 2009. Επίσης, το Παρίσι και το Βερολίνο (όπου η επαναδημοτικοποίηση αποφασίστηκε το Σεπτέμβριο του 2013) είναι οι πρωτεύουσες των δύο χωρών, Γαλλία και Γερμανία αντιστοίχως, που θεωρείται ότι καθοδηγούν το πρόγραμμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Μέχρι το Νοέμβριο του 2013, οι περιπτώσεις επαναδημοτικοποιήσεων σε όλο τον κόσμο αριθμούσαν συνολικά τις 86..Όλα αυτές εκτός από τρεις πραγματοποιήθηκαν μεταξύ 2000 και 2013. Από τις 86 επαναδημοτικοποιήσεις, οι 51 αφορούν χώρες υψηλού εισοδήματος και οι 35 σε υπό ανάπτυξη και μεταβατικό στάδιο χώρες. Οι περιπτώσεις χωρών υψηλού εισοδήματος εμφανίζουν σαφή αύξηση: 28 από 51 πραγματοποιήθηκαν στην πενταετία μεταξύ 2009 και 2013, ενώ 14 σημειώθηκαν μεταξύ 2004 και 2008. Ο ρυθμός επομένως των επαναδημοτικοποιήσεων έχει διπλασιαστεί μετά το 2009. Αυτό οφείλεται στο παράδειγμα του Παρισιού το οποίο επιτάχυνε τις επαναδημοτικοποιήσεις στη Γαλλία. Από τις 21 επαναδημοτικοποιήσεις που έλαβαν χώρα στη Γαλλία, 15 σημειώθηκαν στα τέσσερα χρόνια μεταξύ 2010 (όταν το Παρίσι επαναδημοτικοποίησε την υπηρεσία ύδρευσής του) και 2013, ενώ οι υπόλοιπες έξι σημειώθηκαν κατά τα τελευταία 12 έτη μεταξύ 1997 και 2009. Είναι επίσης σημαντικό το γεγονός ότι ένας τόσο υψηλός αριθμός περιπτώσεων είναι συγκεντρωμένος στη Γαλλία, όπου η εμπειρία από την ιδιωτικοποίηση του νερού είναι πιο εκτεταμένη και ανάγεται δεκαετίες πίσω. Σε χώρες μεσαίου και χαμηλού επιπέδου εισοδήματος, η επαναδημοτικοποίηση παίρνει ένα ελαφρώς διαφορετικό μοτίβο. Ωστόσο, ακόμη και εδώ υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός επαναδημοτικοποιήσεων με περιπτώσεις υψηλού προφίλ, συμπεριλαμβανομένων του Μπουένος Άιρες, Λα Παζ, Γιοχάνεσμπουργκ, Νταρ Ες -Σαλάμ, και Γκάνα. Επίσης, η καθαρή τάση από το 2006 είναι υπέρ της επαναδημοτικοποίησης. Συνολικά, υπάρχει μια ισχυρή τάση επαναδημοτικοποίησης παγκοσμίως, τόσο στον Βορρά όσο και στο Νότο.

Γιατί το νερό είναι δημόσια υπηρεσία: ξεσκεπάζουμε τους μύθους τής ιδιωτικοποίησης Διεθνής Ερευνητική Ομάδα Δημόσιων Υπηρεσιών (PSIRU)

savegreekwater — Mon, 22 Oct 2012 10:38:02 +0000

Το φάσμα τής ιδιωτικοποίησης της ύδρευσης κατατρύχει για μια ακόμη φορά τους λαούς της Ευρώπης. Από την δεκαετία του 1980 έως την δεκαετία του 2000 την ιδιωτικοποίηση της ύδρευσης προωθούσαν πολυεθνικές εταιρείες, δεξιοί πολιτικοί και διεθνείς οργανισμοί, μεταξύ των οποίων και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Η αντίδραση των πολιτών εκδηλώθηκε με εκστρατείες των πολιτών, οι οποίες πάγωσαν ή ακόμη και ακύρωσαν την ιδιωτικοποίηση της ύδρευσης σχεδόν σε κάθε χώρα τής Ευρώπης και σε πολλές χώρες σε ολόκληρο τον κόσμο.
Τώρα, όμως, η απειλή είναι πάλι εδώ.

Αυτό οφείλεται στο ότι η ιδιωτικοποίηση των υπηρεσιών έχει οριστεί ως μία από τις προϋποθέσεις για την λήψη οικονομικής ενίσχυσης από την ΕΕ, την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) —την γνωστή μας «τρόικα». Οι προϋποθέσεις για την Ελλάδα περιλαμβάνουν την ιδιωτικοποίηση πολλών δημόσιων οργανισμών, μεταξύ των οποίων και την πλήρη ιδιωτικοποίηση των υπηρεσιών ύδρευσης Αθήνας και Θεσσαλονίκης. Η τρόικα αναμένει δραστική μείωση του δημόσιου τομέα και από την Πορτογαλία, γι’ αυτό και εξετάζεται η ιδιωτικοποίηση της εταιρείας ύδρευσης Aguas de Portugal. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η ΕΚΤ ζήτησαν από την Ιταλία να σχεδιάσει την ιδιωτικοποίηση και απελευθέρωση της αγοράς ύδρευσης, παρά την αντίθετη ψήφο της συντριπτικής πλειοψηφίας σε σχετικό δημοψήφισμα.

Γενικότερα, οι νέες κεντρικές οικονομικές πολιτικές της ΕΕ πιέζουν περισσότερο για την απελευθέρωση και ιδιωτικοποίηση όλων των δημόσιων υπηρεσιών, επιβάλλοντας ακόμη αυστηρότερους περιορισμούς στις δημόσιες δαπάνες.
Στις «γειτονικές» χώρες εκτός ΕΕ την ιδιωτικοποίηση της ύδρευσης εξακολουθούν να προωθούν η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (EBRD) και ο Διεθνής Οργανισμός Χρηματοδότησης (IFC, δηλαδή το τμήμα της Παγκόσμιας Τράπεζας που έχει ως αποστολή την στήριξη του ιδιωτικού τομέα) παρά τις μέχρι σήμερα αποτυχίες αυτής της πολιτικής.
Ενόψει των παραπάνω η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Συνδικάτων Δημόσιων Υπηρεσιών (EPSU) εκδίδει σε πολλές γλώσσες αυτό το βιβλιαράκι με τους λόγους για τους οποίους πρέπει να αντισταθούμε στην ιδιωτικοποίηση της ύδρευσης. Το βιβλιαράκι συνέταξε η ομάδα PSIRU τού Πανεπιστημίου του Γκρίνουιτς βάσει εμπειρικών στοιχείων και παραθέτοντας τις σχετικές πηγές. Σκοπός του είναι όχι μόνο να υποστηρίξει εκστρατείες κατά της ιδιωτικοποίησης της ύδρευσης, αλλά και να υπενθυμίσει γιατί ο δημόσιος τομέας υπερέχει κατά πολύ στην παροχή υπηρεσιών ύδρευσης.

Ο ΟΗΕ το 2010 διακήρυξε ότι η ύδρευση και η αποχέτευση αποτελούν ανθρώπινο δικαίωμα και υποχρεώνει τις κυβερνήσεις να παρέχουν στους πολίτες τους οικονομικά προσιτή πρόσβαση σε ασφαλές, καθαρό νερό και σε δίκτυο αποχέτευσης. Τα ευρωπαϊκά συνδικάτα τού δημόσιου τομέα θα εγκαινιάσουν μια «Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Πολιτών», για να προωθήσουν την υλοποίηση αυτού του ανθρώπινου δικαιώματος και να αντισταθούν στην απελευθέρωση των υπηρεσιών ύδρευσης στην ΕΕ.
Jan Willem Goudriaan
Αναπληρωτής Γενικός Γραμματέας τής EPSU

ΟΛΟΚΛΗΡΗ Η ΕΡΕΥΝΑ ΣΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ

Άρθρο: H zήτηση νερού ξεπερνάει την προσφορά, παρουσίαση μελέτης

savegreekwater — Sat, 11 Aug 2012 20:48:10 +0000

[vc_row el_position=”first”] [vc_column width=”1/4″] [/vc_column] [vc_column width=”3/4″] [vc_column_text el_position=”first last”]

[box] Η χρήση των υπογείων υδάτων δεν είναι βιώσιμη σε πολλές από τις μεγάλες γεωργικές ζώνες του κόσμου. Άρθρο της Amanda Mascarelli δημοσιευμενο στο εβδομαδιαίο επιστημονικό περιοδικό Nature[/box]

[/vc_column_text] [/vc_column] [/vc_row] [vc_row] [vc_column] [vc_column_text el_position=”first last”]

Μια ολοκληρωμένη σφαιρική ανάλυση της εξάντλησης των υπόγειων υδάτων που δημοσιεύθηκε αυτή την εβδομάδα στο Nature καταλήγει στο συμπέρασμα οτι σχεδόν το ένα τέταρτο του παγκόσμιου πληθυσμού ζει σε περιοχές όπου τα υπόγεια ύδατα χρησιμοποιούνται ταχύτερα από την δυνατότητα αναπλήρωσης τους. Σε ολόκληρο τον κόσμο, ανθρώπινοι πολιτισμοι εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό στην άντληση νερού απο τεράστιους ταμιευτήρες ύδατος που έχουν αποθηκευτεί για χιλιάδες χρόνια σε άμμο, πηλό και πέτρα βαθιά κάτω απο το έδαφος. Αυτοί οι τεράστιοι υδροφορείς — που σε ορισμένες περιπτώσεις επεκτείνονται σε πολλά κράτη και σύνορα χωρών — παρέχουν νερό για κατανάλωση και άρδευση καλλιεργειών και υποστηρίζουν οικοσυστήματα δασών και αλιείας.

Όμως στις περισσότερες από τις μεγάλες γεωργικές περιοχές του κόσμου, συμπεριλαμβανομένης της Κεντρικής Κοιλάδας της Καλιφόρνια, περιοχή του Δέλτα του Νείλου της Αιγύπτου, καθώς και του Άνω Γάγγη στην Ινδία και το Πακιστάν, η ζήτηση υπερβαίνει την ικανότητα αυτών των ταμιευτήρων για ανανέωση. “Αυτή η υπερβολική χρήση μπορεί να οδηγήσει σε μειωμένη επάρκεια τόσο των υπογείων υδάτων και πόσιμου νερού όσο και της καλλιέργειας τροφίμων”, λέει ο Tom Gleeson, ένας υδρολόγος στο Πανεπιστήμιο McGill στο Μόντρεαλ του Κεμπέκ, και επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης. Τελικά, προσθέτει, το “μπορεί να οδηγήσει σε αποξήρανση των ροών και οικολογικές επιπτώσεις“.

Ο Gleeson και οι συνάδελφοι του συνδύασαν ένα παγκόσμιο υδρολογικό μοντέλο και ένα σύνολο δεδομένων χρήσης των υπογείων υδάτων ώστε να εκτιμήσουν τι ποσότητες υπόγειων ύδατων αντλούνται από χώρες του κόσμου. Εκτίμησαν επίσης τον βαθμό αναπλήρωσης κάθε υδροφορέα — την ταχύτητα με την οποία ξαναγεμίζουν τα υπόγεια ύδατα. Χρησιμοποιώντας αυτήν την προσέγγιση, οι ερευνητές ήταν σε θέση να καθορίσουν τα «αποτυπώματα» υπόγειων υδάτων περίπου 800 υδροφορέων σε όλο τον κόσμο (βλ. παρακάτω χάρτη). Κατά τον υπολογισμό της πίεσης που ασκείται απο την χρήση κάθε πηγής υπογείων υδάτων ο Gleeson και οι συνεργάτες του εξέτασαν επίσης λεπτομερώς και τις ροές υδάτων που απαιτούνται για να διατηρηθεί η υγεία οικοσυστημάτων όπως των χορταριών, των δένδρων και τα ρυάκια. “Απ’ότι γνωρίζω, αυτό είναι το πρώτο ευρετήριο εξάντλησης νερού που πραγματικά υπολογίζει την διατήρηση της υγείας του περιβάλλοντος, ” λέει ο Jay Famiglietti, υδρολόγος στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Ιρβάϊν, ο οποίος δεν συμμετείχε στη μελέτη. “Αυτό είναι ένα κρίσιμο βήμα.”

Υπερεκμετάλλευση

Οι συντάκτες διαπίστωσαν ότι το 20% των υδροφόρων οριζόντων του κόσμου έχουν υπεραντληθεί. Ορισμένοι δε σε τεράστιο βαθμό. Για παράδειγμα, το αποτύπωμα των υπογείων υδάτων του υδροφορέα του Άνω Γάγγη υπερβαίνει 50 φορές το μέγεθος του υδροφορέα, “άρα το ποσοστό της άντλησης είναι κατά πολύ μη βιώσιμο”, λέει ο Gleeson. Ο Famiglietti όμως σημειώνει ότι η μελέτη, η οποία επικεντρώνεται σε ποσοτικό προσδιορισμό του ποσοστού άντλησης των υπογείων υδάτων έναντι της επαναφόρτισης των, υπογραμμίζει την έλλειψη δεδομένων που έχουμε για την ποσότητα των υδάτων που υπάρχουν αυτή τη στιγμή στο υδροφόρους ορίζοντες του κόσμου. “Ο μόνος τρόπος να δόσουμε απάντηση στο ερώτημα της αειφορίας είναι να βρούμε πόσο νερό έχουμε στην πραγματικότητα”, λέει. Προβλέπει ότι μια ολοκληρωμένη εικόνα θα αποκάλυπτε ότι πολλοί περισότεροι από τους υδροφόρους ορίζοντες του κόσμου αντλούνται με μη βιώσιμο τρόπο. Καθώς ορισμένες περιοχές αντιμετωπίζουν πιο συχνά ξηρασίες και αύξηση του πληθυσμού, ο πλήρης χαρακτηρισμός των υδροφόρων οριζόντων σε παγκόσμιο επίπεδο, αν και δαπανηρός, θα είναι απαραίτητος, προσθέτει ο Famiglietti.

Αλλά ο Gleeson προσθέτει ότι υπάρχει τουλάχιστον μία σημαντική πηγή ελπίδας. Μέχρι και το 99% του φρέσκου, μη παγωμένου νερού του πλανήτη βρίσκεται σε υπόγεια ύδατα. “Είναι αυτή η τεράστια δεξαμενή που έχουμε τη δυνατότητα να διαχειριστούμε κατά βιώσιμο τρόπο”, λέει. “Εάν επιλέξουμε να το κάνουμε.”

Αναφορές Gleeson, T., Wada, Y., Bierkens, M. F. P. & van Beek, L. P. H. Nature 488, 197–200 (2012)

[/vc_column_text] [/vc_column] [/vc_row] [vc_row el_position=”last”] [vc_column] [vc_column_text el_position=”first last”]

Ο βαθμός στον οποίο εξαντλούνται οι υδροφόροι ορίζοντες που είναι σημαντικοί για τη γεωργία.

[/vc_column_text] [/vc_column] [/vc_row]

Μελέτη: “Επαναδημοτικοποίηση: Επιστρέφοντας το νερό σε δημόσια χέρια”

savegreekwater — Sat, 04 Aug 2012 21:34:10 +0000

Η έρευνα του Παρατηρητηρίου της Ευρώπης των Πολυεθνικών (Corporate Europe Observatory – CEO), του Transnational Institute (TNI) και του Municipal Services Project , παρουσιάζει με συστηματική ανάλυση την τάση που ισχύει παγκοσμίως για την επιστροφή των δικτύων ύδρευσης και αποχέτευσης στο Δημόσιο

Οι πόλεις σε όλο τον κόσμο αντιμετωπίζουν τις αποτυχίες της ιδιωτικοποίησης του νερού. Η άνιση πρόσβαση, η αθέτηση υποσχέσεων, οι περιβαλλοντικοί κίνδυνοι και τα σκανδαλώδη περιθώρια κέρδους, ωθούν τους δήμους και τους πολίτες να ξαναπάρουν τον έλεγχο αυτής της βασικής υπηρεσίας. Αυτό το νέο βιβλίο εξετάζει αυτήν την αναπτυσσόμενη τάση, κατά την οποία οι πόλεις παντού σε όλο τον κόσμο παίρνουν πίσω τον έλεγχο των συλλογικών συστημάτων του πόσιμου νερού. Αναλύεται η μετάβαση από την ιδιωτική στη δημόσια διαχείριση του πόσιμου νερού, εξετάζοντας τα παραδείγματα σε Παρίσι, Hamilton, Buenos Aires, Dar es Salaam και Μαλαισία. Στην πορεία προς τη βελτίωση της δημόσιας διαχείρισης του νερού απεικονίζονται τα οφέλη και οι προκλήσεις της δημόσιας ιδιοκτησίας, αλλά το βιβλίο αναδεικνύει επίσης τον ασφυκτικό κλοιό των διεθνών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων και του ελέγχου των εταιρειών, που επιχειρούν να βάλουν το νερό στο πλαίσιο της ευρύτερης συζήτησης σχετικά με τις «εναλλακτικές για την ιδιωτικοποίηση» και αντλεί διδάγματα από αυτές τις εμπειρίες για τη μελλοντική δράση υπέρ της δημόσιας διαχείρισης.

Παρίσι,Γαλλία. 24 Νοεμβρίου 2008, το Δημοτικό Συμβούλιο αποφάσισε να μην ανανεώσει τη σύμβαση με τις ιδιωτικές εταιρείες Veolia και Suez, οι οποίες είναι δυο από τις γαλλικές εταιρείες που κυριαρχούν παγκοσμίως στον τομέα της διαχείρισης των δικτύων ύδρευσης. Οι δύο εταιρείες είχαν τη διαχείριση του συστήματος ύδρευσης του Παρισιού από το 1985, ενώ η Veolia ήταν υπεύθυνη για τη διαχείριση των λογαριασμών όλου του συστήματος από το 1860,αλλά ο δήμος αποφάσισε να δημιουργήσει τη δημοτική εταιρεία Eau de Paris και να θέσει υπό την εποπτεία του τη λειτουργία του συστήματος από το 2010.Η μετάβαση επιτεύχθηκε χωρίς καθυστερήσεις και με αξιοθαύμαστα αποτελέσματα σε πολλά επίπεδα από αυτό της αυξημένης διαφάνειας και των οικονομικών κερδών (σχεδόν 15% εξοικονόμηση τον πρώτο χρόνο, μείωση τιμολογίων κατά 8% τα επόμενα χρόνια) μέχρι την προστασία των υδάτινων πόρων. Η ενοποίηση των κατακερματισμένων τμημάτων του συστήματος ύδρευσης οδήγησε σε μια πιο αποτελεσματική, συνεκτική και βιώσιμη οργάνωση, με έμφαση σε πολιτικές προστασίας των υδάτινων πόρων, την έρευνα και την καινοτομία, καθώς και σε δράσεις ευαισθητοποίησης των πολιτών. Οι εξοικονομήσεις που επιτεύχθηκαν αποδεικνύουν ότι οι δύο ιδιωτικές επιχειρήσεις, Suez and Veolia, αποσπούσαν υπερβολικά κέρδη μέσω των συμβάσεων παραχώρησης της διαχείρισης του νερού. Ο νέος δημόσιος φορέας τερμάτισε την οικονομική αδιαφάνεια και την κακή λογοδοσίας που χαρακτήριζε την ιδιωτικοποίηση, και απέδειξε ότι η «επαναδημοτικοποίηση» δεν αφορά μόνο τη μεταφορά ιδιοκτησίας και τον έλεγχο της διαχείρισης, αλλά ότι επίσης αγκαλιάζει τις προοδευτικές πολιτικές για το νερό, τη βελτίωση των περιβαλλοντικών προτύπων, την ενίσχυση της διεθνούς αλληλεγγύης και όλων των άλλων στόχων δημόσιου ενδιαφέροντος.

Dar es Salaam, Τανζανία.Το σύστημα ύδρευσης και αποχέτευσης του Dar es Salaam ήταν σε άθλια κατάσταση όταν η κυβέρνηση της Τανζανίας αποφάσισε να το ιδιωτικοποίηση το 2003, υπογράφοντας συμβόλαιο με την City Water Services(CWS),μια κοινοπραξία της Biwater (Ηνωμ.Βασίλειο) and Gauff (Γερμανία). Αυτή η ιδιωτική κοινοπραξία ενώθηκε αργότερα με την ιδιωτική εταιρεία της Τανζανίας, Superdoll. Αλλά η ιδιωτική διαχείριση δεν έκανε τίποτα για να βελτιώσει την κατάσταση, με την Παγκόσμια Τράπεζα να περιγράφει τις επιδόσεις του ιδιωτικού φορέα ως χειρότερο από τον προκάτοχό του . Το 2005, ένας νέος δημόσιος φορέας ανέλαβε: Dar es Salaam Water and Sewerage Corporation (DAWASCO). Από εκείνη τη στιγμή DAWASO έχει καταφέρει να επεκτείνει την κάλυψη του δικτύου και να βελτιώσει κρίσιμους τομείς της παροχής υπηρεσιών ύδρευσης στο Dar es Salaam, αποδεικνύοντας ότι οι δημόσιες υπηρεσίες ύδατος μπορούν να διαχειρίζονται εξίσου καλά από το κράτος, και ότι μπορούν να ξεπεράσουν τον ιδιωτικό τομέα με πολλούς τρόπους.

Buenos Aires, Αργεντινή. Η επαναδημοτικοποίηση του νερού στην πρωτεύουσα της Αργεντινής ξεκίνησε όταν η κυβέρνηση τερμάτισε την συμφωνία με την εταιρεία Suez, σχεδόν στα μέσα αυτής της περιόδου. Αυτή ήταν μια πολύ δύσκολη απόφαση δεδομένων των νομικών συνεπειών που είχε να αντιμετωπίσει: η εταιρεία απαίτησε από το κράτος της Αργεντινής 1.7 δις δολάρια στο Διεθνές Κέντρο για την επίλυση συμβατικών διαφορών (ICSID), του οποίου η απόφαση ακόμα εκκρεμεί. Η απόφαση για τερματισμό του συμβολαίου προήλθε από την συστηματική αθέτηση της Suez να εκπληρώσει τους συμβατικούς όρους που αφορούσαν την επέκταση του δικτύου και τη βελτίωση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών. Η εταιρεία όχι μόνο δεν προχωρούσε σε επενδύσεις που είχαν συμφωνηθεί αλλά συνεχώς ζητούσε επαναδιαπραγμάτευση των όρων του συμβολαίου για να πετύχει αύξηση των κερδών. Η νέα δημόσια εταιρεία, η οποία ανήκει 100% στο σύλλογο των εργαζομένων, έχει πετύχει αξιοθαύμαστα αποτελέσματα στα πρώτα πέντε χρόνια λειτουργίας της, ιδιαίτερα όσον αφορά στην επέκταση του δικτύου σε φτωχές περιοχές, στη συμμετοχή των πολιτών αυτών των περιοχών σε προγράμματα δημόσιων έργων και στη διεύρυνση της πρόσβασης σε νερό και αποχέτευση. Η [πόλη είναι πλέον καλύτερα προετοιασμένη να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις στον τομέα της ύδρευσης, αν και είναι σοβαρές.

Hamilton,Καναδάς. Το 2004 ένας δεκαετής αγώνας ενάντια στην ιδιωτικοποίηση του νερού τερματίστηκε με μια σημαντική νίκη των πολιτών της πόλης Hamilton του Καναδά. Τον Σεπτέμβριο του ίδιου έτους, το δημοτικό συμβούλιο ψήφισε την επαναδημοτικοποίηση της λειτουργίας και της συντήρησης του νερού της πόλης και ανέλαβε τους σταθμούς επεξεργασίας λυμάτων, θέτοντας τέλος σε μια εποχή μυστικότητας, δυσλειτουργικού εξοπλισμού, διαρροής λυμάτων .και συνεχών αλλαγών στις εταιρείες εργολάβων. Αυτό ήταν το πιο αξιοσημείωτο επίτευγμα δεδομένου ότι ο δήμος ήθελε να διατηρήσει την ανάθεση στον ιδιωτικό τομέα, αλλά η σαφής κατανομή των κινδύνων στην προσφορά έκανε την συμφωνία οικονομικά μη ελκυστική στις ιδιωτικές εταιρείες ενώ καμία δεν θα μπορούσε να αντεπεξέλθει στα προαπαιτούμενα της. Στα επόμενα χρόνια σημειώθηκε μια θεαματική βελτίωση των τεχνικών και περιβαλλοντικών επιδόσεων των συστημάτων, το προσωπικό ξεπέρασε τους στόχους που αρχικά είχαν τεθεί για την ιδιωτική εταιρεία που θα είχε την ευθύνη. Η πόλη είναι τώρα καλύτερα εξοπλισμένη για να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις στον τομέα του νερού, ακόμη και αν αυτές είναι σοβαρές.

Μαλαισία. Η μεταρρύθμιση στον τομέα του νερού στη Μαλαισία είναι ελαφρώς διαφορετική από τις υπόλοιπες περιπτώσεις, σε αυτό το βιβλίο, με την έννοια ότι αυτό συνέβη σε εθνική κλίμακα. Είναι μια προσπάθεια εναρμόνισης της διαχείρισης των υδάτων σε όλη τη χώρα, εν μέρει ως απάντηση σε μια σειρά αποτυχιών από την πλευρά των ιδιωτικών εταιρειών υδάτων της χώρας, ενίσχυσης και ανάπτυξης των υποδομών ύδατος στις φτωχότερες περιοχές, και εφαρμογής αναθεωρημένων δεικτών απόδοσης και προτύπων. Κατά την περίοδο 2005-2006, το Ομοσπονδιακό Κοινοβούλιο της Μαλαισίας τροποποίησε το Σύνταγμα και ψήφισε δύο διατάξεις που επιτρέπουν μια σαρωτική μεταρρύθμιση του τομέα των υδάτων. Η μεταρρύθμιση αυτή επέτρεψε στην ομοσπονδιακή κυβέρνηση να αξιοποιήσει όλα τα περιουσιακά στοιχεία που ανήκαν προηγουμένως σε τοπικές επιχειρήσεις ύδατος, είτε δημόσιες είτε ιδιωτικές, και να προχωρήσει με διαδικασίες fast-track σε ταχεία ανάπτυξη τους με κυβερνητική χρηματοδότηση. Οι φορείς εκμετάλλευσης θα μπορούν αργότερα να συνάπτουν σύντομες συμβάσεις μίσθωσης για τη διαχείριση του ανανεωμένου δικτύου ύδρευσης, αλλά ο στόχος ήταν να φέρει το σύστημα ύδρευσης της χώρας υπό αυστηρότερο δημόσιο έλεγχο και εποπτεία.

.Οι συγγραφείς του βιβλίου, ολοκληρώνουν τα συμπεράσματά τους κάνοντας ειδική αναφορά στην Ελλάδα, στη Θεσσαλονίκη και στην «Κίνηση 136».

Περιγράφοντας πρώτα το γενικότερο πλαίσιο της κρίσης, αναφέρουν, ότι η βαθιά οικονομική κρίση που έχει αναπτυχθεί μετά την κατάρρευση των χρηματοπιστωτικών αγορών το 2008 δημιουργεί μια νέα και τελείως αδικαιολόγητη ώθηση για ιδιωτικοποίηση. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα στην Ευρώπη, όπου η κρίση εντείνεται, λόγω των πολιτικών λιτότητας που επιβάλλονται σε πολλές χώρες, με τα θεσμικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) να οδηγούν σ\’ αυτές τις αλλαγές. Οι σκληρές περικοπές στον προϋπολογισμό και οι ιδιωτικοποιήσεις παρουσιάζονται ως αναγκαιότητα για ευκαιρίες μεγέθυνσης και για να επανακτηθεί η εμπιστοσύνη των χρηματοπιστωτικών αγορών, ακόμη και αν αυτό βαθαίνει την ύφεση στην πραγματική οικονομία. Ανάμεσα στα πιο ανησυχητικά παραδείγματα αυτής της ιδεολογικά καθοδηγούμενης και ανεύθυνης ιδιωτικοποίησης είναι η Ελλάδα, όπου η ΕΕ και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) σε αντάλλαγμα για νέα δάνεια επιβάλλουν πλέον την ιδιωτικοποίηση των φορέων κοινής ωφελείας νερού σε μεγάλες πόλεις, όπως η Αθήνα και Θεσσαλονίκη.

Ευτυχώς – λένε οι συγγραφείς – η εκποίηση μεγάλου μέρους των μετοχών των εταιρειών αυτών σε ιδιωτικά συμφέροντα βρίσκει αντίθετες συλλογικότητες πολιτών, οι οποίες αναπτύσσουν δημιουργικές στρατηγικές αντιμετώπισης.

Και ολοκληρώνονται τα συμπεράσματα του βιβλίου αναφέροντας ότι, στη Θεσσαλονίκη, ένας συνασπισμός συλλογικοτήτων πολιτών που ονομάζεται «Κίνηση 136» δημιουργεί ένα νέο σχήμα για να ανταγωνιστεί τη Suez στην προσφορά για την απόκτηση των μετοχών και της διαχείρισης της εταιρείας του νερού και της αποχέτευσης της Θεσσαλονίκης. Ο διπλός στόχος είναι να αποτραπεί η ιδιωτικοποίηση και να αντικατασταθεί το μοντέλο της κρατικής διαχείρισης που απέτυχε να προστατεύσει το δημόσιο χαρακτήρα των υδάτινων πόρων και υποδομών, και να εξασφαλισθεί πραγματικός δημοκρατικός έλεγχος του νερού της πόλης από τους πολίτες της. Η διαχείριση θα οργανώνεται διαμέσου των τοπικών συνεταιρισμών, με τη συμμετοχή των πολιτών. Η «Κίνηση 136» είναι μια προσπάθεια να προκαταλάβει την ιδιωτικοποίηση, πριν αυτή εφαρμοσθεί, με μια ελκυστική συγκεκριμένη εναλλακτική λύση με τη μορφή βελτίωσης της δημόσιας διαχείρισης. Πρόκειται για μια πραγματικά εμπνευσμένη αντανάκλαση της αυξανόμενης δύναμης και ευαισθητοποίησης των δικτύων δικαιοσύνης νερού αφού αναδύεται μια εκστρατεία επαναδημοτικοποίησης του νερού πριν ακόμα από την υλοποίηση της ιδιωτικοποίησης

εδώ μπορείτε να διαβάσετε ολοκληρη τη μελέτη